Kwartiermakers beschikken over unieke kwaliteiten waarmee ze een belangrijke bijdrage aan organisatieveranderingen leveren. Kwartiermaken is een vak apart en de vereisten van dit unieke vak brengen specifieke uitdagingen met zich mee. In de praktijk blijkt dat niet iedere kwartiermaker geschikt is voor elke kwartiermakersopdracht. Bij sommige opdrachten moeten kwartiermakers zich meer richten op de inhoud, bij andere opdrachten meer op het proces. In weer andere gevallen vindt de kwartiermakersopdracht binnen de bestaande organisatie plaats of juist buiten de bestaande organisatie. Deze verschillen in opdrachten maken dat kwartiermakers anders in de opdracht moeten staan of dat er een ander type kwartiermaker meer geschikt is voor een opdracht. Dit is niet alleen interessant voor de kwartiermaker zelf, maar ook voor de opdrachtgever die een kwartiermaker wil inschakelen. In dit blog gaan we in op de verschillen.

Belangrijke vragen voor een kwartiermaker

Voordat we de vraag over het type kwartiermaker kunnen beantwoorden, starten we bij de kwartiermakersopdracht. Hoe meer inzicht je krijgt in de opdracht, des te beter weet je welke vaardigheden je moet inzetten om de opdracht tot een goede overdracht te brengen. Met het stellen van deze vragen, geeft het niet alleen jou als kwartiermaker meer informatie over of deze opdracht bij je past, maar zorgt dit er ook voor dat de opdrachtgever zich bewust wordt wat er nodig is om de opdracht te vervullen.

1. De eerste vraag gaat over het nieuw op te zetten organisatieonderdeel. Waar moet dit nieuwe organisatiedeel opgezet worden? Binnen of buiten een bestaande organisatie? Wanneer het buiten de bestaande organisatie plaats vindt, kan dit een geheel nieuwe organisatie/rechtsvorm, een samenwerkingsverband of iets soortgelijks zijn. Dit betekent dat je als kwartiermaker meer vrijheidsgraden hebt en het vergroot de scope van de opdracht. De keerzijde hiervan is dat je als kwartiermaker veel sterker moet sturen op een visie en mensen. Ook moet je als kwartiermaker de organisatie inspireren om ze gezamenlijk in de juiste richting te krijgen. Bij opdrachten waarbij de nieuwe organisatie buiten de opdrachtgevende organisatie staat, is de oorspronkelijke opdrachtgever vaak een andere persoon dan de persoon aan wie het resultaat opgeleverd wordt. Dit heeft aanzienlijke gevolgen voor een kwartiermaker.
2. Een andere vraag die je stelt heeft betrekking op inhoud versus proces. Moet er een inhoudelijke visie worden ontwikkeld c.q. neergezet of gaat het voornamelijk om mensen samen tot een doel en samenwerking te bewegen en ligt de nadruk op procesbegeleiding. Het antwoord hierop bepaalt in zeer sterke mate in hoeverre je als kwartiermaker een inhoudelijke visie moet neerzetten of dat je je voornamelijk op het proces kan richten om mensen tot een gedragen besluitvorming te brengen.

Op basis van deze elementen zijn er vier typen kwartiermakersopdrachten. Deze opdrachten vragen ieder om hun eigen type kwartiermaker. Zie onderstaand schema:

Verschillende type kwartiermakers

Binnen een bestaande organisatie

De kwartiermaker die je inzet voor een opdracht binnen een bestaande organisatie waarin hij/zij inhoudelijk en beleidsmatig verantwoordelijk is, is de:

• Creatieve kwartiermaker

Bij dit type opdrachten is het van belang dat de kwartiermaker in staat is om, binnen de kaders en werkprocessen van de organisatie, nieuwe activiteiten op te zetten. De bestaande werkprocessen vormen meestal een belemmering waarbij creativiteit nodig is om voortgang bij een kwartiermakersopdracht te kunnen boeken. Tegelijkertijd motiveert de kwartiermaker de betrokkenen met een inhoudelijke koers die aanspreekt en op draagvlak kan rekenen. Dat vergt creativiteit en een “out of the box” benadering.

De kwartiermaker die je inzet voor een opdracht binnen een bestaande organisatie, waarbij hij/zij procesverantwoordelijke is, is een:

• Verbindende kwartiermaker

Deze kwartiermaker stuurt hoofdzakelijk op het proces, onder andere door te zorgen voor draagvlak zowel op inhoudelijk als op procesniveau. Een belangrijk aspect is om betrokkenen met elkaar te verbinden. Als sturen op het proces erg belangrijk is, is het noodzakelijk om draagvlak voor het proces te krijgen. Een uitdaging wat vervolgens ontstaat is om iedereen aan het vastgestelde proces te laten houden. De uitdaging is niet alleen verbinden, maar meer nog mensen en organisaties verbonden houden. Dat vraagt om specifieke vaardigheden en competenties van de kwartiermaker die op deze opdracht wordt ingezet.

Buiten een bestaande organisatie

De kwartiermaker die een opdracht krijgt om buiten een bestaande organisatie iets op te zetten en inhoudelijke en beleidsmatig verantwoordelijk is, is de:

• Visionaire kwartiermaker

Buiten een bestaande organisatie zijn er meer vrijheidsgraden en dus onzekerheden. Dat vraagt van de kwartiermaker dat hij of zij een sterke, inhoudelijke visie heeft, omdat je in deze opdracht mogelijk ook betrokkenen van andere organisaties moet inspireren om bij te dragen aan het succes van de kwartiermakersopdracht. Hier is een solide, gedragen en goed gecommuniceerde visie vereist. Een belangrijke kerncompetentie voor deze kwartiermaker.

De kwartiermaker die de opdracht krijgt om buiten een bestaande organisatie iets op te zetten en daarbij procesverantwoordelijk is, is een:

• Inspirerende kwartiermaker

Een inspirerende kwartiermaker zet je in op opdrachten waarbij mensen uit verschillende organisaties moeten samenwerken en waarbij men elkaar nog niet (hoofdzakelijk) vindt in het inhoudelijk doel. Ook zet je dit type kwartiermaker in op opdrachten waar nog veel onzekerheid is en vertrouwen mist. De kwartiermaker legt nadruk op de gezamenlijke belangen om daarmee de betrokkenen te binden en eventuele knelpunten op te lossen. Een inspirerende kwartiermaker straalt energie uit, geeft vertrouwen en creëert betrokkenheid.

Welk type kwartiermaker ben jij?

Om een beeld te krijgen welk type kwartiermaker jij bent, begin je bij het nagaan van je eigen werkervaringen. Welke opdrachten/uitdagingen geven je de meeste energie? In welke opdrachten kom je in een flow, gaat de tijd zonder dat je het merkt voorbij en sta je volledig in je kracht? Hieronder volgen een aantal vragen die je verder kunnen helpen:

1. Hoe zien jouw kwartiermakersopdrachten eruit? Zijn jouw kwartiermakersopdrachten concreet en met een duidelijk resultaat, waardoor je weet waar je aan toe bent alsmede wanneer je een goede prestatie hebt afgeleverd? Of zijn het opdrachten met veel onzekerheden en onduidelijkheden waardoor je je eigen weg moet bewandelen?
2. In hoeverre speelt de inhoud een belangrijke rol om een doel te bereiken? Word je in jouw opdrachten aangesproken op het formuleren van een inhoudelijke visie?
3. Wat geeft je de meeste energie tijdens een kwartiermakersopdracht: als je mensen in beweging krijgt, in een specifieke richting stuurt of goed laat samenwerken?

Meer informatie over het Kwartiermakersgilde en verder bekwamen in het vak kwartiermaken?

• Volg de opleiding tot kwartiermaken en leer meer over de eigenschappen van een kwartiermaker, het vak kwartiermaken, het maken van een plan van aanpak en meer.
• Sluit je aan bij onze kwartiermakers Linkedingroep
• Koop het handboek kwartiermaken voor een theoretisch kader van het vak kwartiermaken.
• Schrijf je in op de nieuwsbrief en blijf op de hoogte van nieuws en ontwikkelingen.